قنوات، به عنوان یکی از پیچیدهترین و پایدارترین سازههای هیدرولیکی سنتی، نقش بیبدیلی در تأمین منابع آب زیرزمینی به ویژه در مناطق خشک و نیمهخشک ایران ایفا میکنند. با تغییرات اقلیمی و کاهش ذخایر آب زیرزمینی، مدیریت سنتی این سامانهها به تنهایی پاسخگوی چالشهای روز نیست و نیازمند بازنگری عمیق و رویکردهای نوآورانه است.
مدیریت نوآورانه قنوات شامل طراحی مدلهای بهرهبرداری علمی، استفاده از روشهای تحلیلی برای بهینهسازی زمانبندی برداشت و تخصیص آب، مشارکت فعال جوامع محلی در فرآیند تصمیمگیری و تلفیق دانش بومی با علوم مدیریت منابع آب میباشد. این رویکرد نه تنها به حفظ ظرفیت و کارکرد قنوات کمک میکند بلکه باعث ارتقاء پایداری زیستمحیطی و اقتصادی این سازهها میشود.
از طریق مدیریت مبتنی بر داده و تحلیل مستمر عملکرد قنوات، میتوان به شناسایی نقاط ضعف، کاهش هدررفت آب و افزایش بهرهوری دست یافت و همچنین سازگاری بیشتری با شرایط متغیر اقلیمی ایجاد کرد. این استراتژی نوین، که دستاورد شرکت قنات سازان نیاکان می باشد، نمادی از تلفیق دانش سنتی با فناوریهای مدیریتی مدرن است که میتواند الگوی موفقی برای بهرهبرداری پایدار از منابع آب زیرزمینی در ایران و سایر مناطق خشک جهان باشد.
.